NahangNov

نشریه ماهنامه ای نهنگ

احداث قنات، سال 1401

۲۱۶ بازديد
نشریه نهنگ نو در شماره بیست خود، در بخش مدیریت آب جهانی، با سلسله مقالاتی درباره قنات و کاربرد آن در سراسر جهان می‌پردازد. به علاوه، این تحقیقات به صورت دنباله‌دار درصدد است تا اخبار احداث انواع قنات را پیگیری کند. به عنوان بخشی از این مقالات به احداث قنات در ژاپن مدرن امروزی می‌پردازیم که در ادامه آمده است:
قنات ایرانی در ژاپن
قنات مجموعه ای چاه کوچک است که از یک آبراه بزرگ افقی به هم متصل شده، آبهای سطحی را جمع می‌کند و حوضچه کانال زیر آن هم سیراب گر سفره زیرزمینی و هم تامین‌کننده آب مصرفی کشاورزی و آشامیدنی است؛ کالای مشترک ایرانیان باستان که تا امروز نیز ادامه دارد. جالب است که دستگاه رسانه‌ای غرب که با نامگذاری همه چیز را به نام خود ثبت می‌کند عنوان «کالای مشترک» را اختراع خانم اولستر (!) معرفی کرده است، و از آن جالبتر، در تحقیقات این خانم، قنات که بزرگترین کالای مشترک بشری با بیشترین سابقه جهانی است، حتی اشاره نشده است. تحقیق این خانم برنده جایزه نوبل شد. طبق معمول که نوبل با دستکاری‌های غیرعلمی و دستهای سیاسی اهدا می‌شود، جایزه به ایشان تعلق گرفته است.
ایرانیان علم را نه در کتاب‌ها که بر روی فرش‌ها و در پیشانی کوهها و دل خاک نوشته‌اند. نقش فرش ایرانی کتاب گسترده ادبیات طبیعت است که ایرانیان خوشپسند بدون آن خانه را خانه نمی‌دانند. عنصر اصلی یک شهر در ایران باستان و در زمان هخامنشیان آب بوده است. آناهیتا، خدای آب زرتشت، در کنار خدایان آتش چنان مورد توجه قرار می‌گیرد که معابد زیادی در سراسر ایران برای پرستش آن وجود داشت. این الهه فرشته نگهبان چشمه‌ها و باران بوده است. نیایش‌گاه‌های او در اطراف رودها ساخته می‌شده است. جشن آبانگاه در اطراف دریا و رودخانه برگزار می‌شده است و در روز 13 نوروز مردم برای طلب باران بیرون می‌رفتند و هدیه خود را به آب روان می‌سپردند.
آب، تنها مرکز شهر نبوده است. مایه دور همی و مشارکت مردم بوده است. برای قنات‌ها مراسم برگزار می‌کردند. اربابان که مدیریت قنات را برعهده داشتند، هرساله کانال‌های ریز و درشت آن را چک می‌کردند. در روستا، کدخدا برنامه لایروبی و مرمت قنات داشت. قنات‌ها امروز هم در جنوب، به خصوص در استان هرمزگان و فارس فعال هستند. بسیاری از روستاها به شکل پراکنده قنات دارند. همه مردم روستا اهمیت آن را در زندگی خود لمس می‌کنند. این داشته ما با نام‌های مختلف به کشورهای مختلف صادر شده است. به عربی به آن «عین الفرج» می‌گویند. ژاپنی‌ها در عمان با ساختار قنات‌های ایرانی آشنا شدند. آنها تحقیقات گسترده‌ای انجام داده و امروز آن را در شهرهای خودشان اجرا کرده‌اند. در ژاپن، به جز توکیو تفاوت شهر و روستا چندان نیست. سازه بزرگی به نام مجموعه چاه‌های افقی، همان قنات ایرانی است که تلاش می‌کنند با چهار عنصر ایرانی دیگر آن را با همکاری گروهی مردم اداره کنند. آن چهار عنصر شامل بادگیر، برفچال، و ساعت آفتابی در کنار قنات می‌باشد. ژاپنی‌ها سعی می‌کنند از هر چهار عنصر همزمان استفاده کنند.
چهار عنصر بادگیر، برفچال، ساعت آفتابی و قنات در کنار هم، عنصر اصیل شهرهای ایران از زمان باستان تا به امروز بوده‌اند. بیش از 40هزار قنات در ایران فعال است. از این تعداد، حدود 11 اثر در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. جالب است که حتی قناتهای دو طبقه در ایران ساخته شده‌اند. احداث قنات در ایران اخیرا انجام نمی‌شود. حداقل کاری که انجام گرفته است احیا و مرمت قناتهای موجود است که در خیلی مواقع قنات ها دچار ریزش جزئی در کانالهای میانی هستند.

مواد مغذی میوه ها و فیتونوترینت

۲۲۰ بازديد
رنگهای متنوع آبمیوه مواد مغذی، فیتونوترینتها، ویتامینها و مواد کانی بیشتری به بدن می رساند
گیاهان منبع بسیاری از مواد شیمیایی هستند که به عنوان ترکیب دارویی مصرف می‌شوند. آنها حاوی هزاران ماده شیمیایی طبیعی به نام «فیتونوترینت» (مواد مغذی گیاهی) هستند. این ترکیبات خاص در درجه اول به محافظت از گیاهان در مقابل میکروب‌ها، قارچ‌ها و دیگر عوامل مخرب بیرونی کمک می‌کنند.
نه‌تنها میوه‌ها و سبزیجات حاوی فیتونوترینت هستند، بلکه این ترکیبات خوراکی در غلات سبوس‌دار، مغزها، لوبیا و چای هم وجود دارند. رنگهای متنوع آبمیوه مواد مغذی، فیتونوترینتها، ویتامینها و مواد کانی بیشتری به بدن می رساند. در ادامه با نشریه نهنگ نو همراه باشید تا بیشتر به آن‌ها بپردازیم.  
برخلاف ویتامین‌ها و مواد معدنی که برای ادامه حیات بدن ضروری به‌شمار می‌روند، فیتونوترینت در گروه مواد مغذی ضروری قرار نمی‌گیرند. اما دریافت فیتونوترینت‌ها قطعا می‌تواند به پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری‌های مختلف کمک کند و حتی نقش مثبتی در بهبودبخشی به عملکردهای بدنی داشته باشد. جالب است بدانید که دانشمندان تاکنون بیش از 25 هزار نوع فیتونوترینت را کشف کرده‌اند. در ادامه این مطلب به بررسی چند مورد از مهم‌ترین فیتونوترینت‌ها شامل کاروتنوئیدها، فلاونوئیدها، فیتواستروژنها، و اسید لاژیک خواهیم پرداخت.
 
کاروتنوئیدها
انواع میوه‌ها و سبزیجات زرد، نارنجی و قرمز بیش از 600 گونه کاروتنوئید را درون خودشان جای داه‌اند. کاروتنوئیدها در بدن عملکرد آنتی‌اکسیدانی دارند و بنابراین با رادیکال‌های آزادی که به بافت‌های بدن آسیب می‌رسانند، مبارزه می‌کنند. مهم‌ترین انواع کاروتنوئید‌ها عبارتند از آلفا‌ـ‌کاروتن، بتا‌ـ‌کاروتن و بتا‌ـ‌کریپتوکسانتین. بدن انسان می‌تواند همه این کاروتنوئید‌ها را به ویتامین A تبدیل کند. خوراکی‌هایی مانند هویج، کدو حلوایی و سیب‌زمینی شیرین از بهترین گزینه‌ها برای دریافت کاروتنوئید‌ها هستند. کاروتنوئید‌ مهم بعدی لیکوپن است که در گوجه‌فرنگی، هندوانه و گریپ‌فروت یافت می‌شود و محققان تاکنون بارها بر ارتباط میان مصرف لیکوپن و کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات تاکید کرده‌اند. لوتئین و زیگزانتین هم دو نوع دیگر از کاروتنوئید‌های مهم به‌شمار می‌روند که در اسفناج، کلم کیل و کلم‌برگ سبز یافت می‌شوند و در گروه بهترین ترکیبات برای محافظت از سلامت چشم قرار می‌گیرند.
از دیگر کارتنوئیدهای مفید می‌توان به کارتنوئیدهای کروسین، کروستین و دی متیل کروستین موجود در زعفران اشاره کرد که از اجزای اصلی آن محسوب می‌شوند. گرچه زعفران دارای رنگدانه های عمومی کارتنوئیدی (آلفا و بتا کاروتنوئید، لیکوپن و گزانتین) است، رنگ با قابلیت بالای آن مربوط به استرهای کروستین می‌باشد. اثر این کارتنوئیدها بر پاسخ ایمنی بدن مشاهده شده است.
 
فلاونوئیدها
تعداد زیادی از فیتونوترینت‌ها در گروه فلاونوئیدها قرار می‌گیرند. مهم‌ترین انواع فلاونوئیدها نیز کاتچین و هسپریدین هستند. دمنوش گیاه مورد از بهترین منابع برای دریافت کاتچین به‌شمار می‌رود،‌ درحالی که دیگر انواع چای نیز حاوی مقادیر قابل توجهی از کاتچین هستند. دریافت منظم و مستمر کاتچین با کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف مرتبط است. هسپریدین هم در انواع میوه‌های مرکباتی یافت می‌شود و به‌خاطر نقش‌آفرینی آنتی‌اکسیدانی خاصش به‌خوبی التهاب را در بدن کاهش می‌دهد و درنتیجه به پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مزمن کمک می‌کند. فلاونول‌ها نیز در گروه فلاونوئیدها قرار می‌گیرند که معروف‌ترین آنها کوئرستین است. برای دریافت کوئرستین می‌توانی از سیب، انواع توت‌ها، کلم کیل و پیاز استفاده کرد. دریافت کوئرستین می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آسم، انواع سرطان‌ها و بیماری عروق کرونر قلب کمک کند.
 
فیتواستروژن‌ها
فیتواستروژن‌ها به‌دلیل ساختار مشابهشان با استروژن می‌توانند اثراتی مانند هورمون استروژن به‌وجود بیاورند. ایزوفلاون را مهم‌ترین نوع فیتواستروژن‌ها دانسته‌اند که در پنج انگشت (Vitex) و سویا یافت می‌شود و دریافت منظم آن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان اندومتریال و خطر تضعیف استخوان‌ها را در میان زنان کاهش دهد. لیگنان‌ها نیز نوع مهم دیگری از فیتواستروژن‌ها هستند که اثراتی شبیه به استروژن دارند. مهم‌ترین منابع برای دریافت لیگنان‌ها نیز عبارتند از بذر کتان و کنجد.
 
اسید الاژیک
اسید الاژیک در انواع توت‌ها و بعضی از انواع گیاهان یافت می‌شود. هلو، انار، تمشک، گیلاس، آلو، گردو و بادام از مهم‌ترین منابع برای دریافت اسید الاژیک هستند. محققان تاکنون بارها ثابت کرده‌اند که اسید الاژیک می‌تواند به محافظت از بدن در برابر سرطان‌های مختلف کمک کند. آهسته‌تر کردن رشد سلول‌های سرطانی و کمک به کبد در راستای خنثی‌سازی ترکیبات شیمیایی سرطان‌زا، دو کارکرد مهم اسید الاژیک هستند که مورد توجه محققان و دانشمندان قرار گرفته است.

51 درخت همیشه سبز

۲۲۱ بازديد
درختان در محیط شهری با القای حس آرامش بخشی از روحیه علاقه مندی شهرنشینان به زیبایی و طبیعت را پوشش می‌دهند. درختان همیشه سبز باعث افزایش شادابی افراد می‌شوند، به خصوص که کمبود پوشش گیاهی در زمستان و برگ ریزان پاییز بیشتر به چشم می‌آید. به همین علت هم خود شهروندان و هم شهرداری در قبال این نیاز به کاشت گیاهان همیشه سبز می‌پردازند. مشهورترین گیاهان همیشه سبز سوزنی برگ ها هستند.
سوزن برگ ها نه تنها همیشه سبز هستند بلکه نسبت به سرما بسیار مقاوم هستند. درعین حال گیاهان همیشه سبزی هم وجود دارند که درآب و هوای گرم نیز پایدار هستند. از مشهورترین آن ها پرتقال و انواع مرکبات می باشد. در نیمه جنوبی کشور درختان همیشه سبز دیگری کاشته می شود.
نشریه نهنگ نو در ادامه 51 گونه همیشه سبز بومی ایران را معرفی می‌کند:
بخش اول: پراکندگی گونه های همیشه سبز متناسب با جغرافیای ایران
اگر جغرافیای ایران را به سه بخش شمالی، میانی، جنوبی تقسیم کنیم می‌بینیم که در هر بخش درختان پایدار همیشه سبز مخصوص آن منطقه وجود دارد. در بخش شمالی ایران سوزنی برگ ها انواعی از ارس و سرخدار حضور دارند.
در بخش میانی جغرافیای ایران درخت سرو ، درخت زیتون درختان همیشه سبز هستند.
در بخش جنوبی جغرافیای ایران درختان کنار و سپستان. لیمو ترش و انواعی از مرکبات درختان همیشه سبز هستند.
البته رویش گیاهان دراین تقسیم بندی هم پوشانی هم دارد.

پراکندگی گونه های همیشه سبز متناسب با مناطق مختلف جغرافیایی
بخش دوم: معرفی گونه های همیشه سبز متناسب با جغرافیای ایران
1- سرخدار: ازسوزنی برگ های ایران، دارای میوه های قرمز کوچک که هم خواص دارویی دارد هم سمی است. چوب این درخت سرخ است. و در شمال در جنگل ها به وفور بوده است. امروزه در وضعیت بحران رو به انقراض قرار دارد. به همین علت در گلستان 3000 نهال از این گونه کاشته شده و مقداری هم در جنگ ها هست. از جمله نیکی ها در این دنیا کاشت این درخت و رسیدگی به آن است تا از وضعیت بحران رو به انقراض خارج شود و این کاری است که از پس مردم معمولی بر می آید افرادی که مستقل هستند و به گیاهان ایران علاقه مندند.
2- کاج چلغوزه: جالب است که نام این کاج فارسی است و به معنای چهل غوزه می باشد که یعنی کاج چهل دانه و معلوم است که مصرف آجیلی این کاج در گذشته مورد توجه بوده است. این کاج نیز در آستانه بحران انقراض قرار دارد. میوه این کاج از بقیه کاج ها بلند تر بوده و یکی از آجیل ها محسوب می شود.مشهدی ها با این آجیل بسیار آشنا هستند. به میوه ان دانه صنوبر گفته میشود. این کاج مشابه آنی است که در ایتالیا می روید و به آن کاج سنگی می گویند که اروپایی ها میوه آن را بسیار دوست دارند. میوه درخت کاج چلغوزه تا 51 درصد روغن دارد و می تواند مثل زیتون برای روغن گیری مورد استفاده قرار گیرد.
3-اُرس ها: درخت چندهزارساله بومی ایران است. یکی از درختان مقدس ایران که با نام «سرو کوهی» نیز شناخته می شود. پایداری بسیار زیادی نسبت به خشکی و گرما و سرما دارد که از منفی 40 درجه تا مثبت 40 درجه تغییرات دما را تحمل می کند. گونه 2800 ساله از این درخت در الموت قزوین ثبت ملی شده و در نقاط دیگر هم گونه های بالای هزار ساله موجودند.
4- سرو: درخت مقدس ایرانی که در کتیبه‌های هخامنشی نیز وجود دارد. «سرو ابرکوه» قدیمی ترین موجود جاندار ایران است. سرو در باغ شاهزاده ماهان در طرح‌های معماری و در اشعار و ادبیات ایران وجود دارد. به نوعی سرو نماد ایران است. این درخت بسیار بلند می‌شود و شاخه‌های افراشته آن زیست بوم مناسبی برای انواعی از پرندگان فراهم می‌کند.
5-کاج: انواع کاج های غیر بومی هم هستند که در ایران کاشته میشوند. کاج مشهد و کاج تهران از پر تعداد ترین آنهاست که در بزرگراه ها دیده میشوند. اخیرا کاج اولسون به خاطر رنگ زرد اطراف برگهایش مشهور شده است.
6-ارغوان: درخت زیبایی با گل های صورتی و بنفش و شاخه های زیبای ارغوانی رنگ(تفریبا بنفش مایل به قهوه ای ) می باشد. این درخت بعلاوه همیشه سبز است. برگ های آن قلبی شکل و تا حدی کرک دار هستند و رنگ آنها سبز و نقره ای می باشد. در خراسان شاخه های نازک آن را در صنایع دستی به کار  می برند. و تجارت این صنایع دستی به دلیل ماندگاری و زیبایی آن بسیار سودمند می باشد.
7- زیتون: درخت صلح، در مناطق شمالی می روید و البته گونه های بسیار متنوعی دارد که زیتون 600 ساله در استان فارس نشان دهنده آن است که این درخت حتی در مناطق جنوبی هم می تواند بار دهد و پایدار بماند.
8- کُنار: یا درخت سدر، درخت بسیار زیبا ایست که البته همیشه سبز هم هست و میوه های کوچک آن تنوع رنگ زیادی دارد سبز نارنجی زرد و چند رنگ می باشد. که درخت میوه دار آن را زینت می دهد. این درخت در قشم و کیش و مناطقی از ساحل بندر عباس درخت مقدسی محسوب می شود و به آن «پیر کُنار» می گویند. این هم یکی از درختان فوق العاده دیگری است که در مناطق جنوبی به خوبی می روید کنار میوه ای خوش طعم دارد و از تیره مخروطیان است در گذشته این گیاه را در خوزستان به وفور می دیدیم به گونه ای که در خیابان های اصلی یک در میان درخت کُنار و توت کاشته بودند. برگ های درخت کُنار را سدر می گویند که برای شست و شوی موها و تقویت آنها استفاده می شود. امروزه از سدر اصلس ترین داروی ضد سرطان پوست را تولید می کنند.
9-.سپستان: از گونه های همیشه سبز در جنوب ایران درختی است به نام سپستان که در گذشته در خیابان های اهواز زیاد کاشته می شد. اما به دلیل میوه هایی که روی زمین می افتادند و البته قابل خوردن نبودند..البته ان گیاه خاصیت درمانی بسیار فراوانی دارد. این گیاه دارای ماده ای به نام موسیلاژ است که در ترکیب با آب شبیه ژلاتین می شود. و یکی از چهار تخمه معروف (همراه با تخم مرو، به دانه و بارهنگ که آنها نیز دارای موسیلاژ هستند) بوده که در درمان سرماخوردگی و سرفه استفاده میشود. رایج است که در سیستان از میوه سبز آن ترشی درست کنند.
10- انواع مرکبات: پرتقال، در مناطق با رطوبت بالا خوب میرود. در همه جای شمال کاشته شده است. در جنوب زیر درختان نخل و نیز در حاشیه ساحلی کاشته می شود. در شمال برای سبزه هفت سین نوروز دانه های پرتقال را سبز می کنند، که  بسیار خوشبوست. یعنی خود نهال دو تا سه سانتی متری آن معطر است و بوی شکوفه می دهد. البته شمالی ها بعد این دانه ها را جدا کرده و به شکل نهال های مجزا می کارند. تا درخت شود.
11و 12- لیموترش و لیمو شیرین: این دوهم در مناطق ساحلی به خوبی می رویند. البته ما در مشهد همسایه ای داشتیم که لیمو شرین کاشته و میوه هم برداشت می کرد. فقط زمستان ها لازم است بیشتر محافظتش کنیم. جالب است که لیمو ترش به جز آنکه همیشه سبز است تقریبا همیشه گل و میوه هم می دهد هرچند که در فصل های سرد میزان گل و میوه آن کم می شود.
13- نارنج: شکوفه نارنج بقدری خوشبوست که تا چند خیابان را معطر می کند. به همین شکوفه است که «بهارنارنج» میگویند.
14- درخت مورد: درخت بسیار زیبا است که شهرت آن در فوایدش برای رشد موها می باشد. و در مناطق جنوبی به خوبی رشد می کند. میوه های آبی رنگ با سایه نقره ای دارند که ظاهر زیبایی به درخت می دهند.
15- درخت شیشه شور: این گیاه را در محله‌های اهواز بیشتر می‌بینید. البته من این گیاه را در باغ شاهزاده کرمان هم دیده ام.و گل هم داشت. گل این درخت بر روی شاخه‌های افشان با خوشه‌های رشته‌ای است. برگ‌های این درخت شبیه زیتون است و رشته‌های گل زیبایی به رنگ‌های صورتی و قرمز اناری دیده می‌شود. این گیاه که بیشتر در مناطق مرطوب و معتدل می‌روید، به‌ صورت درخت یا درختچه است و سی تا چهل گونه مختلف دارد. گل شیشه‌شوی معمولاً به رنگ قرمز درخشان است، ولی شرابی، صورتی یا کرم هم می‌تواند باشد
16- گل ابریشم ایرانی: یا درخت باران، ابریشم در همه مناطق ایران می روید البته فقط در مناطق جنوبی که هوا گرم تر است خزان ندارد و فقط مقداری از برگ هایش را از دست می دهد اما در مناطق میانی و شمالی در زمستان به خواب می رود. این گیاه که درخت بلندی می‌شود، برگ‌های ریز دسته‌ای دارد که به نور حساس بوده و با غروب خورشید برگ‌های دسته‌ای روی هم جمع می‌شود. به همین خاطر به آن «شب خسب» نیزمی گویند. مدت گل دادن این درخت از بهار تا شهریور می‌باشد.گل های بسار زیبای طیف صورتی رنگی دارد که حالت رشته های نازک دارد و درخت بلندی می شود. این درخت محبوب طوطی‌هاست که در ارتفاع آن پرواز می‌کنند.
17- انجیر معابد: یکی از عجیب‌ترین پوشش‌های گیاهی مناطق ساحلی جنوب، درختی همیشه سبز معروف به درخت لور (معروف به درخت انجیر معابد) است. در این درخت شاخه ها منحنی میشوند و ریشه های بزرگ و با طرح های متفاوت ایجاد می کنند. به طور کلی انجیر درخت مقدس و محبوبی برای ایرانیان بوده است. انجیرهای استهبان را همه اهالی روستا با هم کاشته اند الان صدها سال است که از آن برداشت می شود. البته انجیر معمولی با درخت انجیر معابد فرق دارد. انجیر معمولی خزان دار است.
18- شمشاد هیرکانی: شمشاد هیکانی از گونه های شمالی در معرض انقراض هست. الان گونه های بسیاری از شمشاد در ایران وجود دارند اما اغلب بومی ایران نیستند. شمشاد هیرکانی گونه بومی خود ایران است. اغلب شمشادها بومی شرق آسیا هستند و تا ارتفاع 4 متر هم می توانند رشد کنند. ولی دیر رشد هستند از چوب شمشاد برای ساختن تار و سه تار استفاده می شود.
شمشادها را کنار جاده ها و برای محوطه سازی استفاده می شوند. من در مسابقات توردوفرانس در تلویزیون دیدم که شمشادها کنار جاده تا ارتفاع بیش از 4 متر هم بلند شده بودند. در همان مکان با هرس چمن ها روی تپه آفتاب خوری نوشته بودند «من عاشق کشاورزی هستم». آفتاب بسیار شدید بود ولی چون تپه ها و کوه ها و کنار جاده ها را کاشته بودند. همه جا سبز بود. البته برخی شهرها هم کاملا خشک و کم درخت بود. اروپا اگر قاره سبز شده به همت مردمشان سبز شده است. از گونه های بومی بکاریم تا اینجا هم قاره سبز شود. شمشاد را با قلمه می توان تکثیر کرد.
19- بلوط همیشه سبز: بلوط ها اغلب خزان دارند اما بعضی از گونه ها خزان ندارند که گزینه مناسبی برای کاشت در مناطق جنوبی هستند.
20- پیچ امین الدوله یاس: این گیاه را روی دیوارها و برای تزئین استفاده می کنند شاخه های آن حالت رونده دارند و برگ های سبز تیره ای بصورت پرپشت آنرا پوشش می دهند. در بهار گل میدهد.  گل های بسیار خوشبویی دارد. که ابتدا سفید هستند و بعد زرد می شود. این گل کوچک شیره شیرینی دارد که برخی پرندگان و کودکان شیره ای که وسط گل است را می مکند.
21- زرشک زینتی: برخی از گونه های زرشک خزان کننده هستند اما برخی همیشه سبز اند. به طور مثال آن گونه زرشک زینتی که در شهر ها دیده می شود. که میوه هایی با دانه درشت دارد. این هم یکی از گیاهانی است که در خیلی از جاده ها و میادین شهر دیده می شود این گیاه ابتدای بهار سبز رنگ است چون فقط برگ تازه دارد بعد  گل می دهد گلهای زرد رنگ آن را می پوشاند و گیاه زرد به نظر می رسد و بعد از آنکه میوه ها می رسند گیاه با برگ های سرخ درخشان و میوه های قرمز پوشیده می شود. تغییر رنگ های این گیاه کار تنوع طلب ها را راحت می کند.
زرشک گونه استراتژیک بومی ایران است. البته آن گونه خوراکی منظورم است. گونه استراتژیک یعنی در سایر نقاط جهان نایاب یا بسیار نادر است. زرشک مخصوص نیمه شمالی کشور است. البته گونه ای زرشک وحشی در سیستان و بلوچستان می روید که به آن زرشک سیاه می گویند. این گونه دانه های سیاه رنگ بزرگ و حالت هلالی شکل دارد. در برخ مناطق خراسان دیده ام که از تیغ زرشک به عنوان خلال دندان استفاده می کنند. این تیغ ها بزرگ در گیاهان بزرگسال دیده می شوند.
22-  برگ بو: درختچه ای از خانواده ی لوراسه و بومی آمریکای جنوبی میباشد،از برگ این درختچه برای خوشبو و معطر کردن برخی غذاها مثل کله پاچه استفاده میکنند.. برگ بو بسیار پر برگ می شود و می تواند جایگزین شمشاد برای محوطه سازی شود. و در کنار راه ها کاشته می شود. گل ها ریز سفیدی هم دارد.
23- خرزهره: بیشتر افرادی که تا به حال جنوب نرفته اند وقتی با بوته های پر گل این گیاه مواجه میشوند تعجب می کنند. در مناطقی که آفتاب بسیار شدید است و خاک رسی و بدون مواد آلی به نظر می رسد این گیاه نه تنها سبز است بلکه گل هم دارد. خرزهره در مناطق سرد هم می تواند در صورتی که از سرما محافظت شود رشد کند اما زیست بوم اصلی اش مناطق گرم است. این گیاه سمی است حتی حیوانات از آن بخورند می میرند. دوسه برگ آن می تواند کشنده باشد. با توجه به گل های زیبای سفید و صورتی آن باید از دسترس کودکان دور باشد.
24- اکالیپتوس: اکالیپتوس هم درختی همیشه سبز و بومی استرالیا میباشد که بسیار طالب هوای گرم و سخت ریشه زا میباشد.برگ این درخت باعث دفع آفات و حشرات میباشد برای همین برای کاشت نزدیک پنجره ها مناسب است. از نظر مصرف آب اصلا بهینه نیست چراکه سه برابر وزن خودش آب مصرف می کند.برگ های درازی دارد و بسیار شبیه بید می باشد اما استحکام تنه آن بیشتر است. درختان بید در بادهای شدید ممکن است حتی تنه اصلیشان بشکند.
25- جمبو یا زغال اخته گرمسیری: این گیاه ارتفاع ? تا ? متر پیدا می کند. میوه ها زغال اخته بسیار زیباست و البته بیشتر ساکن شمال است و در آنجا اغلب خزاندار است اما گونه هایی از آن هم در مناطق گرمسیری میوه می دهند و همیشه سبز اند. برای کسانی که خواهان این میوه مفید هستند مناسب است. به زغال اخته به عربی قره قاط و به انگلیسی بلوبری می گویند. میوه بسیار محبوبی است. در شمال که گونه های خزان دار آن زندگی می کنند. میوه های آ در سینی های بزرگ جذب مشتری می کند.
26- موز: موز را در سیستان و بلوچستان تولید انبوه می کنند . نسبت به سررما حساس است. همیشه سبز است البته در زیست بوم خودش که سیستان و بلوچستان و چابهار ایران را شامل می شود. چابهار در واقع چهاربهار بوده و اغلب  آب و هوای معتدل و مرطوب دارد.
27- انبه: درخت های مانگرو تنوع زیادی در سواحل خلیج فارس دارد. از خوشمزه ترین آنها انبه است. انبه تا 250 گونه با رنگ های مختلف دارد.
28- گز شاهی: درختچه و یا درختی همیشه سبز و خزان کننده از خانواده  تاماریساسه میباشد که بومی ایران است. گز در مناطق بیابانی موجب تثبیت خاک و جلوگیری از پیشرفت فرسایش خاک می شود.
29- بداغ همیشه سبز: بوته سر سبز و پر برگی است. که گل های سفیدی گل آذین دارد. و بسیار معطر و خوشبو است. از اوایل بهار تا خرداد گل می دهد. با قیمه گیری تکثیر میشه.بومی جنوب شرق آسیا بوده و سال های نه چندان دور به ایران وارد شده است.
30- طاووسی: درختچه زینتی که تا 2 تا 3 متر ارتفاع پیدا می کند.با شاخه های فراوان نرم و سبز رنگ.که نسبت به کم آبی مقاوم است.گل ها به رنگ زرد طلایی و بسیار معطر و گل آذین خوشه ای است.در زمان گرما برگها میریزند اما ساقه های سبز گیاه را بصورت همیشه سبز چهارفصل نشان میدهد.
31- رزماری:علاوه بر مصرف دارویی در فضاهای سبز شهری و پارک ها کاشته میشود. گل های بنفش و آبی رنگ دارد. برای دفع حشرات موثر است.از قلمه و اواخر پاییز و شرایط شاسی گرم به سهولت قابل تکثیر است.
32- گیاه موچسب: این گیاه پیچک با برگ های کوچک است که در زمستان و پاییز نارنجی و قرمز و متنوعی پیدا می کند. که انگار درخت انجیلی از دیوار بالا رفته است. تا چند طبقه از آپارتماان را می تواند بپوشاند. برگ های این گیاه هم حالت سمی دارد ولی میوه آن را پرندگان می توانند بخورند.
33- عشقه یا پاپیتال: پیچیک های رونده که برگ های سبز پهنی دارد. برگ هایش سبز پررنگ است. به آن هدرا نیز می گویند. پایین درخت ها می کارند و به جز آنکه کف باغچه را پر می کند از تنه درخت هم بالا می رود ولی نباید گذاشت که بر درخت غلبه می کند.
35- پیچ اناری: پیچیک های رونده که برگ های دندانه دار دارد. گل های شیپوری نارنجی رنگ زیبایی م دهد که پرچم آن شیره شیرینی دارد که محبوب کودکان و پرندگان است. این درخت را در گذشته بیشتر جلو و سردر خانه ها می کاشتند.
36- رز آبشار طلایی: امروز در باغ ها، جلو در و سردر خانه و روی طاق ها این رز را می کارد. آبشار طلایی گا های کوچکی می دهد که در بهار بسیار پر گل می شود و خار ندارد در بقیه سال گل ندارد و فقط بوته و برگ های آن سبز می شود. این گل بسیار شبیه یاسمن زرد است. یاسمن زرد بومی ایران است و آن هم بصورت رونده و بسیار پر گل می شود اما گیاهی خزان دار است و خار دارد.
بخش سوم: معرفی گونه های همیشه سبز ناآشنا که در نهال فروشی ها و گل فروشی ها دیده می شوند
37- درخت انبوه ایلکس: با آن برگ های دندانه دار براق و میوه های سرخ زیبا واقعاً درخت خاصی است؛ خصوصاً زمستان بی برگ و بار با حضور سبز و قرمزش پر شور و حرارت می شود. این درخت با شاخ و برگ انبوهش در باغ و باغچه، چه کنار هم کاشته شوند و چه به صورت پرچینی متراکم هرس و کوتاه شوند و چه تکدرخت خوش نمای باغچه باشد، چه مهمان گلخانه شود فرقی ندارد؛ همه جا خاص و چشم گیر است؛ حتی با میوه های سرخش پرنده ها را به باغچه دعوت می کند.
در آفتاب کامل به خوبی رشد می کند. در مکان های نیم سایه یا کاملا سایه هم می تواند رشد کند. در مناطق با آب و هوای گرم بهتر است بعد از ظهر ها در سایه قرار گیرد. به آبیاری در حد متوسط نیاز دارد. در اقلیم های خنک و مرطوب بهترین رشد را دارد
38- میخک هندی: گیاهی است کم توقع و مقاوم و همیشه سبز از خانواده پیتوسپوراسه و زادگاهش استرالیا،همیشه سبز و به عنوان گل بریده مورد استفاده است،در زادگاهش در هوای ازاد ارتفاعش گاه به ده متر میرسد،برگها سبز کمرنگ با حاشیه زرد و یا سفید کرمی و مانند برگ گیلاس موج دار و درخشنده،گل خوشبو و میوه ریز ان زینتی است،جهت خوش فرم نگهداشتن این گیاه هر ساله قبل از بهار نیاز به هرس شدید دارد و طول شاخه ها را باید به یک سوم کاهش داد. به نور کافی احتیاج دارد.در صورت تاریک بودن هوا برگها شروع به ریزش می نمایند.نور متسقیم افتاب به برگها صدمه میزنند. مقاومت خوبی نسبت به درجه حرارت پائین دارد،تا حدود ? درجه سانتی گراد مقاومت میکند،بهترین درجه حرارت در تابستان ?? است،به هوای مرطوب و مملو از اکسیژن نیاز دارد.
 39- سه رنگ: این درختچه ی همیشه سبز،که غالباً برای ایجاد مرز وحایل به کار می رود،عزتش مرهون رنگ سرخ شاخ و برگ نورُسته آن است.گلهای بسیار کوچک سفید فوتینیا به صورت خوشه هایی در می آیند که در بهار بر بوته پدیدار می شوند. این درختچه در بهار و تابستان و پاییز دارای ? رنگ مختلف است برای همین به سه رنگ معروف می باشد. ارتفاع بوته های هرس نشده،بسته به گونه ی آنها،به ? تا ? متر می رسد.فوتینیا گیاهی پر عمر است که پس از ?? سال به بلوغ می رسد،اگرچه از ابتدای زندگی گل می دهند.اغلب باغبانان به درختچه ها اجازه ی گل دادن نمی دهند و به محض پیدا شدن غنچه ها،در اسرع وقت،آنها را هرس می کنند تا رشد شاخه های جوان را برانگیزانند،زیرا علت عمده ی پرورش این گیاه سرشاخه های رنگین آن است.
آفتاب کامل را ترجیح می دهد.سایه ی بخشی از روز را نیز تحمل می کند،ولی البته خیلی متراکم نخواهد شد و شاخ و برگ.
40- کاملییا: درختچه ای همیشه سبز و زینتی با گلهای قرمز،صورتی،سفید که در محیط با پرورش ان معمول تر است،خانواده ان ته آسه و بومی چین و ژاپن است و کره است،برگهای سبز و تیره ان با گلهای زیبای قرمز رنگ تضاد رنگی ایجاد میکند که بسیار جذاب است،حتی الامکان از جابجا کردن و چرخاندن گلدان پرهیز کنید،در غیر اینصورت شکوفه های ان قبل از بازشدن میریزند،گلها در طول فصل پائیز تا اوایل بهار شکوفه میشوند،خاک اسیدی را دوست دارد و تکثیر ان در منزل مشکل است
نیاز به نور شدید دارد،ولی از افتاب بیزار است. در بهار و تابستان حداکثر درجه حرارت ?? و حداقل ان در زمستان ?? درجه است. در بهار هفته ای دو بار گیاه را ابیاری کنید ولی در تابستان هفته ای یکبار کافی است،مجدا دفعات ابیاری را افزایش دهید و در پائیز به هفته ای دو بار برسانید،اب باید فاقد املاح باشد و حتی الامکان از اب باران استفاده کنید،زهکش را همیشه بازدید کنید.
41- رگ نو: گونه ای از ترون یا بیدفرنگی است و از خانواده ی زیتون سانان است .
42- آکوبا: آفتابِ کم جانِ فصل های سرد، نور و حرارت را از باغچه دریغ می کند ولی گیاهان همیشه سبزی مثل آکوبا با میوه های سرخش در فصل پاییز، امیدهای باغچه را برای سرسبزیِ دوباره زنده نگه می دارند. شمشاد ژاپنی نه فقط خزان ندارد، برخی ارقامش با کک و مک های زرد درخشان نور گرم آفتاب را هم تداعی می کنند. زادگاه این گیاه همیشه سبز زیبا، چین، تایوان . جنوب ژاپن است ولی به خاطر سازگاری به انواع آب و هوا ها و مقاومت به سرما و شوری خاک، در کنار همیشه سبز بودن آن؛ امروزه آن را در بیشتر نقاط جهان می توان دید.
در یک خاک غنی با زهکش خوب می تواند رشدی سریع تر داشته باشد. با این وجود این گیاه نسبت به فقر غذایی خاک مقاوم است. این گیاه به خوبی در مکانی نیم سایه یا سایه کامل رشد می کند و این سایه موجب رشد انبوه گیاه می شود.مرطوب نگه داشتن بستر خاک گیاه، به رشد سریع و شادابی گیاه کمک می کند. با این وجود گیاهان چند ساله کاشته شده در خاک که به خوبی استقرار یافته اند مقاومت بالایی در مقابل کم آبی دارند. به یاد داشته باشید گیاهان کاشته شده در گلدان مقاومت کمتری نسبت به خشکی کشیدن دارند. همچنین از غرقابی کردن این گیاه بپرهیزید.
43- پیراکانتا: پیراکانتا درختچه ای خشن ،زیبا و همیشه سبز بومی شرق آسیا و از خانواده ی روزاسه هستش که در نیمه اول سال با گل ها و نیمه دوم با میوه هاش زینت بخش باغچه های ما میشه.البته به خاطر تیغ های وحشی دم دست نباید کاشت. پیرا کانتا عمدتاً برای ایجاد حریم و حایل گیاهی مخصوصاً در نواحی سردتر پرورش داده می شود.ساقه های خار دار و برگ های سبز برّاق دارد.در زمستان خوشه های گل های سفید آن بسیار جذاب است و از ابتدای عمر گیاه بر شاخسارانش می شکفند.در طول پاییز و زمستان نمایش پُردوام میوه های خوشه ای و آلبالو مانندِ نارنجی یا سرخِ خار آتشین جلوه ی درخشانی به باغ می دهد و موجب جذب پرندگان می شود و این امر،خود موجب پراکنده شدن بذر گیاه می گردد.اقلام فراوان این گیاه با عمر طولانی در نواحی خنک در دسترس است.اگرچه غالباً برای ایجاد حریم و حایل به کار برده می شود،اما می تواند داربستی شود.ارتفاع آن بعد از ? تا ?? سال به ? تا ? متر می رسد.
برای داشتن رشد کامل و متراکم به آفتاب کامل نیاز دارد و به باد تحمل نشان می دهد،لذا غالباً به عنوان بادشکن و پرچین و حایل پرورش داده می شود. به انواع گوناگونی از خاک ها تحمل نشان می دهد
44- ماهونیا:  بومی شمال آمریکا است، تا ارتفاع 30 سانتیمتر تا 2 متر می رسد. برگ بیضی شکل، دندانه دار تیز، به رنگ آبی متمایل به سبز و خزان برنز رنگ دارد. گل زیبا، کوچک و معطر، زرد رنگ در وسط بهار میوه توت مانند به رنگ آبی مایل به بنفش، خوراکی با طعم ترش، می دهد. این گیاه زینتی را در باغ ها و برای طراحی محوطه می کارند. نیاز نوری آن با آفتاب کامل تا نیم سایه قابل پوشش داده می شود. تا حدودی نسبت به حشکی مقاوم است. تکثیرآن از طریق کشت بذر، تقسیم ریشه، قلمه چوب نرم در بهار می باشد.
45- یاس هلندی:  مقاوم به خشکی و سایه و سرماست. بنابراین برای کاشت در بسیاری از مناطق مناسب است.
46- گاردنیا:  بوته بسیار مقاومی است که برای باغچه استفاده می شود.
یوکا و کنف زینتی:48.47: کنف زینتی توی طرح خیلی قشنگ میشه و یوکا گیاه خیلی  مقاومی که در فضاسازی های شهری کاشته می شود. برگهای سبز تیره بزرگ شبیه برگ خرما دارد و ارتفاع آن تا 1و نیم متر می رسد. گاهی مواقع گل های سفید می دهد.
49- ماگنولیا:  ماگنولیا یک درختچه ی زیبا و همیشه سبز و مقاوم به خشکی است، گلهای خیلی خوش بو و معطری دارد گل نوع بهاره آن صورتی و نوع پاییزه سفید است .
 50- ناندینا: ناندینا یا بامبوی مقدس بوی شرق آسیا و از خاتواده ی زرشک سانان هستش که این گیاه هم توی باغ های ژاپنی بسیار کاربرد داره و تقریبا نیمه همیشه سبز است.
 51- الاگنوس: الاگنوس یا سنجد زینتی گیاهی با برگهایی با سطح زیری نقره ای و مقاوم به خشکی و نور زیاد، از خانواده ی الاگناسه،بومی مناطق معتدل آسیا و گیاهی همیشه سبز میباشد.

نشریه نهنگ نو شماره 19 منتشر شد

۲۲۱ بازديد
تصویر نشریه نهنگ نو شماره 19
در روزهای انتشار نشریه توسط سردبیر، شرکت الکترونهنگ فاطر سماوات افتتاح شد. هم نشریه و هم شرکت همانطور که از اسمشان پیداست دوستدار محیط زیست هستند. بنابراین، در این شماره علاوه بر معرفی فناوری‌های روز به مسائل و چالش‌های زیست محیطی پرداخته‌ایم. یادداشت سردبیر به سیستان و بلوچستان به عنوان کلید بهشت می‌پردازد؛ ایران را در موقعیت جغرافیایی بیشترین آب شیرین جهان معرفی می‌کند و برای حل مشکلات مدیریتی آن راه حل می‌دهد.
در بخش بررسی وضعیت اقتصادی بین الملل، به معرفی کشور عمان می‌پردازیم. روابط دو کشور ایران و عمان به واسطه  خلیج فارس از اهمیت بالایی برخوردار است. عمان دارای 3 منطقه آزاد با نامهای صحار، صلاله و المزیونه و یک منطقه آزاد اقتصادی ویژه با نام دقم می‌باشد. وضعیت اقتصادی آن به عنوان کشور همسایه همواره رصد می‌شود و در این نشریه به آن پرداخته ایم.
پس از بررسی سرعت بیشتر با ابررایانه سیمرغ، در بخش فناوری به مدیریت پسماند در صنعت نساجی و آینده آن پرداخته‌ایم و در بخش سبززیست خواص گلابی و برگ آن را آورده‌ایم.
تعداد صفحات 34 صفحه است و با به روزرسانی این شماره، امکان دانلود رایگان نشریه شماره 18 در آرشیو سایت ای‌نهنگ فراهم شده است.