قنات در ژاپن

قنات مجموعه ای چاه کوچک است که از یک آبراه بزرگ افقی به هم متصل شده، آبهای سطحی را جمع می‌کند و حوضچه کانال زیر آن هم سیراب گر سفره زیرزمینی و هم تامین‌کننده آب مصرفی کشاورزی و آشامیدنی است؛ کالای مشترک ایرانیان باستان که تا امروز نیز ادامه دارد. جالب است که دستگاه رسانه‌ای غرب که با نامگذاری همه چیز را به نام خود ثبت می‌کند عنوان «کالای مشترک» را اختراع خانم اولستر (!) معرفی کرده است، و از آن جالبتر، در تحقیقات این خانم، قنات که بزرگترین کالای مشترک بشری با بیشترین سابقه جهانی است، حتی اشاره نشده است. تحقیق این خانم برنده جایزه نوبل شد. طبق معمول که نوبل با دستکاری‌های غیرعلمی و دستهای سیاسی اهدا می‌شود، جایزه به ایشان تعلق گرفته است.
ایرانیان علم را نه در کتاب‌ها که بر روی فرش‌ها و در پیشانی کوهها و دل خاک نوشته‌اند. نقش فرش ایرانی کتاب گسترده ادبیات طبیعت است که ایرانیان خوشپسند بدون آن خانه را خانه نمی‌دانند. عنصر اصلی یک شهر در ایران باستان و در زمان هخامنشیان آب بوده است. آناهیتا، خدای آب زرتشت، در کنار خدایان آتش چنان مورد توجه قرار می‌گیرد که معابد زیادی در سراسر ایران برای پرستش آن وجود داشت. این الهه فرشته نگهبان چشمه‌ها و باران بوده است. نیایش‌گاه‌های او در اطراف رودها ساخته می‌شده است. جشن آبانگاه در اطراف دریا و رودخانه برگزار می‌شده است و در روز 13 نوروز مردم برای طلب باران بیرون می‌رفتند و هدیه خود را به آب روان می‌سپردند.
آب، تنها مرکز شهر نبوده است. مایه دور همی و مشارکت مردم بوده است. برای قنات‌ها مراسم برگزار می‌کردند. اربابان که مدیریت قنات را برعهده داشتند، هرساله کانال‌های ریز و درشت آن را چک می‌کردند. در روستا، کدخدا برنامه لایروبی و مرمت قنات داشت. قنات‌ها امروز هم در جنوب، به خصوص در استان هرمزگان و فارس فعال هستند. بسیاری از روستاها به شکل پراکنده قنات دارند. همه مردم روستا اهمیت آن را در زندگی خود لمس می‌کنند. این داشته ما با نام‌های مختلف به کشورهای مختلف صادر شده است. به عربی به آن «عین الفرج» می‌گویند. ژاپنی‌ها در عمان با ساختار قنات‌های ایرانی آشنا شدند. آنها تحقیقات گسترده‌ای انجام داده و امروز آن را در شهرهای خودشان اجرا کرده‌اند. در ژاپن، به جز توکیو تفاوت شهر و روستا چندان نیست. سازه بزرگی به نام مجموعه چاه‌های افقی، همان قنات ایرانی است که تلاش می‌کنند با چهار عنصر ایرانی دیگر آن را با همکاری گروهی مردم اداره کنند. آن چهار عنصر شامل بادگیر، برفچال، و ساعت آفتابی در کنار قنات می‌باشد. ژاپنی‌ها سعی می‌کنند از هر چهار عنصر همزمان استفاده کنند.
چهار عنصر بادگیر، برفچال، ساعت آفتابی و قنات در کنار هم، عنصر اصیل شهرهای ایران از زمان باستان تا به امروز بوده‌اند. بیش از 40هزار قنات در ایران فعال است. از این تعداد، حدود 11 اثر در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. جالب است که حتی قناتهای دو طبقه در ایران ساخته شده‌اند. احداث قنات در ایران اخیرا انجام نمی‌شود. حداقل کاری که انجام گرفته است احیا و مرمت قناتهای موجود است که در خیلی مواقع قنات ها دچار ریزش جزئی در کانالهای میانی هستند.